สุขภาพช่องปาก เกี่ยวข้องกับโรคอะไรบ้าง

หลายคนคิดว่าการแปรงฟันคือแค่การดูแลรอยยิ้มให้ดูดี หรือป้องกันฟันผุเท่านั้น แต่ความจริงแล้ว “สุขภาพช่องปาก เกี่ยวข้องกับโรคหัวใจและเบาหวานได้อย่างไร” เป็นคำถามที่ควรถามตัวเองให้เร็วที่สุดก่อนที่จะสายเกินไป

การละเลยสุขภาพช่องปากไม่ได้กระทบแค่ฟันหรือเหงือก แต่ยังส่งผลต่อระบบต่าง ๆ ในร่างกาย โดยเฉพาะหัวใจ และระบบเมตาบอลิซึมอย่างเบาหวาน งานวิจัยทางการแพทย์ในช่วงทศวรรษหลังนี้บ่งชี้ชัดว่า การอักเสบในช่องปากอาจเป็นต้นตอของปัญหาเรื้อรังที่ลุกลามไปยังหัวใจและน้ำตาลในเลือด อย่างไม่น่าเชื่อ

Table of Content

• สุขภาพช่องปากคืออะไร?

• กลไกของการอักเสบในช่องปากที่เชื่อมโยงกับโรคอื่น

• สุขภาพช่องปากกับโรคหัวใจ: ความเชื่อมโยงที่นักวิจัยค้นพบ

• สุขภาพช่องปากกับเบาหวาน: ส่งผลซึ่งกันและกัน

• อาการเตือนของโรคในช่องปากที่ควรจับตา

• พฤติกรรมที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคร่วม

• คำแนะนำจากทันตแพทย์และแพทย์ทั่วไป

• การเลือกผลิตภัณฑ์ดูแลช่องปากสำหรับผู้มีโรคเรื้อรัง

• บทบาทของคลินิกทันตกรรมในการดูแลผู้ป่วยโรคหัวใจและเบาหวาน

• สรุป: รอยยิ้มดี หัวใจดี น้ำตาลก็สมดุลได้

สุขภาพช่องปากคืออะไร?

สุขภาพช่องปากไม่ใช่แค่ไม่มีฟันผุหรือเหงือกไม่บวมเท่านั้น แต่หมายถึงสภาพของฟัน เหงือก ลิ้น และเยื่อบุภายในช่องปากที่แข็งแรง ไม่มีการอักเสบ ไม่มีกลิ่นปาก ไม่มีแผลเรื้อรัง และไม่มีการสะสมของเชื้อแบคทีเรียในระดับที่ก่อโรค

กลไกของการอักเสบในช่องปากที่เชื่อมโยงกับโรคอื่น

เวลาที่ฟันผุ เหงือกบวม หรือมีคราบพลัคสะสมเป็นเวลานาน แบคทีเรียที่สะสมอยู่ในช่องปากจะก่อให้เกิดการอักเสบเรื้อรัง ส่งผลให้ร่างกายหลั่งสาร Cytokine หรือโปรตีนที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งกระจายเข้าสู่กระแสเลือด

สารเหล่านี้สามารถ:

• กระตุ้นให้เกิดการตีบของหลอดเลือด (Atherosclerosis)

• รบกวนการทำงานของอินซูลิน

• ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันเสียสมดุล และนำไปสู่โรคเรื้อรังได้

สุขภาพช่องปากกับโรคหัวใจ: ความเชื่อมโยงที่นักวิจัยค้นพบ

จากการศึกษาหลายชิ้นพบว่า ผู้ที่มีปัญหาเหงือกอักเสบหรือโรคปริทันต์ (โรคเหงือกระดับลึก) มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้น 2-3 เท่าในการเกิดภาวะหลอดเลือดหัวใจตีบ และหัวใจวายเฉียบพลัน

กลไกที่สำคัญ ได้แก่:

• แบคทีเรียจากช่องปากสามารถเข้าสู่กระแสเลือด ทำให้เกิดการอักเสบในหลอดเลือด

• การอักเสบเรื้อรังทำให้หลอดเลือดแข็งตัว

• การสะสมของคราบไขมันในหลอดเลือดเกิดง่ายขึ้น

หมายเหตุ: แบคทีเรียที่ตรวจพบในคราบพลัคของผู้ป่วยโรคหัวใจ คือกลุ่มเดียวกับที่พบในเหงือกอักเสบอย่าง Porphyromonas gingivalis

สุขภาพช่องปากกับเบาหวาน: ส่งผลซึ่งกันและกัน

โรคเบาหวานและสุขภาพช่องปากมีความสัมพันธ์ “สองทาง” คือ

1. เบาหวานควบคุมไม่ดี ทำให้เหงือกอักเสบง่าย

   • น้ำตาลในเลือดสูง ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานด้อยลง

   • แผลในช่องปากหายช้า และเสี่ยงติดเชื้อ

2. เหงือกอักเสบเรื้อรัง ส่งผลต่อการควบคุมระดับน้ำตาล

   • การอักเสบกระตุ้นอินซูลินทำงานผิดปกติ

   • ผู้ป่วยเบาหวานจึงอาจควบคุมน้ำตาลได้ยากขึ้น

อาการเตือนของโรคในช่องปากที่ควรจับตา

• เลือดออกเวลาแปรงฟันหรือใช้ไหมขัดฟัน

• มีกลิ่นปากแม้แปรงฟันแล้ว

• เหงือกบวม แดง หรือถดร่น

• ฟันโยกหรือรู้สึกฟันไม่แน่น

• มีหนองออกจากเหงือก

หากมีอาการเหล่านี้ ควรเข้าพบทันตแพทย์ทันที เพราะอาจเป็นสัญญาณของโรคปริทันต์

พฤติกรรมที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคร่วม

• ไม่แปรงฟันอย่างสม่ำเสมอ หรือไม่ใช้ไหมขัดฟัน

• รับประทานน้ำตาลหรือคาร์โบไฮเดรตสูง

• สูบบุหรี่

• ไม่เข้าพบทันตแพทย์เพื่อตรวจเช็คประจำปี

• ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ

คำแนะนำจากทันตแพทย์และแพทย์ทั่วไป

“สุขภาพช่องปากที่ดีควรเป็นส่วนหนึ่งของการดูแลโรคหัวใจและเบาหวาน ไม่ใช่เรื่องแยกกัน”
– ทพญ.วรารัตน์ สมิทธิ์, ผู้เชี่ยวชาญด้านปริทันต์

“การรักษาโรคเหงือกช่วยให้ระดับน้ำตาลในเลือดดีขึ้น 0.3-0.4% ซึ่งใกล้เคียงกับยาบางชนิด”
– พญ.กรรณิการ์ อัครเศรษฐ์, แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว

การเลือกผลิตภัณฑ์ดูแลช่องปากสำหรับผู้มีโรคเรื้อรัง

แนะนำให้เลือกผลิตภัณฑ์ที่มีคุณสมบัติ:

• ลดการอักเสบของเหงือก (เช่น มี Chlorhexidine หรือ CPC)

• ไม่มีน้ำตาล

• เสริมฟลูออไรด์เพื่อป้องกันฟันผุ

• เหมาะกับผู้มีเหงือกบอบบาง เช่น ยาสีฟันสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน

• ไหมขัดฟันชนิดอ่อนนุ่ม ไม่บาดเหงือก

บทบาทของคลินิกทันตกรรมในการดูแลผู้ป่วยโรคหัวใจและเบาหวาน

คลินิกทันตกรรมยุคใหม่ไม่ใช่แค่สถานที่ขูดหินปูนหรืออุดฟันเท่านั้น แต่ควรมีบทบาทเชิงป้องกันและดูแลร่วมกับแพทย์เวชศาสตร์อื่น เช่น:

• ประเมินความเสี่ยงของโรคปริทันต์ในผู้ป่วยเบาหวาน

• ร่วมวางแผนการดูแลร่วมกับแพทย์โรคหัวใจหรือเบาหวาน

• ให้คำแนะนำเกี่ยวกับอาหารและพฤติกรรมที่ปลอดภัยต่อทั้งฟันและระบบเลือด

• มีระบบติดตามผลสุขภาพช่องปากต่อเนื่อง

สรุป: รอยยิ้มดี หัวใจดี น้ำตาลก็สมดุลได้

การดูแลช่องปากไม่ได้เป็นแค่เรื่องของฟันสวยหรือลมหายใจสดชื่นอีกต่อไป แต่เกี่ยวข้องกับหัวใจ ระบบหลอดเลือด และการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดอย่างแนบแน่น หากเรามอง “สุขภาพช่องปาก” เป็นส่วนหนึ่งของสุขภาพองค์รวม ก็จะสามารถป้องกันโรคหัวใจและเบาหวานได้ตั้งแต่ต้นทาง

หากคุณยังไม่แน่ใจว่าช่องปากของคุณแข็งแรงเพียงพอหรือไม่ วันนี้อาจเป็นวันที่ดีในการเริ่มตรวจสุขภาพฟัน และเลือกผลิตภัณฑ์ดูแลช่องปากที่เหมาะกับคุณ เพราะการดูแลรอยยิ้ม อาจช่วยรักษาหัวใจและชีวิตของคุณไว้ได้อย่างไม่น่าเชื่อ

สอบถามเพิ่มเติมและตรวจสุขภาพฟัน
โทรศัพท์ 02-0665455 , 092-5187829
Line id: @bpdc หรือ bpdc.dental
https://bpdcdental.com/
ที่อยู่ : คลินิกทันตกรรม BPDC ถนนกิ่งแก้ว บางพลี สมุทรปราการ (มีที่จอดรถใต้ตึก)

#ทันตกรรม #ตรวจสุขภาพฟัน #คลินิกทันตกรรม