ทำฟันประกันสังคม 2025 ก่อนหมดปี

ทำฟันประกันสังคม 2025 ก่อนหมดปี: ใช้สิทธิ 900 บาท + ฟันปลอม 5 ปี ให้คุ้มที่สุด

ทุกปลายปีจะมีคำถามเดิม ๆ วนกลับมา—“ทำฟันประกันสังคมรีบใช้ก่อนสิ้นปีจริงไหม?” คำตอบคือ จริง เพราะสิทธิทำฟันพื้นฐาน 900 บาท/ปี เป็น สิทธิรายปี (ปีปฏิทิน) หากไม่ใช้ จะไม่ทบไปปีถัดไป และจะรีเซ็ตใหม่วันที่ 1 มกราคม ของทุกปี ดังนั้นช่วงโค้งท้ายก่อน 31 ธันวาคม 2568 คือเวลาทองในการนัดทำฟัน—อย่างน้อยที่สุดให้ ตรวจ–ขูดหินปูน และเช็กฟันผุซ่อน เพื่อไม่ให้สิทธิหายไปเฉย ๆ

ภาพรวมสิทธิ “ทำฟันประกันสังคม 2025” ใช้อะไรได้บ้าง

สิทธิพื้นฐาน 900 บาท/ปี สำหรับบริการทันตกรรมหลัก ได้แก่ อุดฟัน, ขูดหินปูน, ถอนฟัน, ผ่าฟันคุด—ใช้ได้แบบ ไม่ต้องสำรองจ่าย ที่สถานพยาบาล/คลินิกคู่สัญญา เพียงแสดงบัตรประชาชน (ค่าเกินสิทธิจ่ายเฉพาะส่วนต่าง)
สิทธิฟันปลอมชนิดถอดได้ (เพิ่มเติมจาก 900 บาท) เบิกได้ตาม เพดาน 5 ปี: บางส่วน 1–5 ซี่ ไม่เกิน 1,300 บาท, มากกว่า 5 ซี่ ไม่เกิน 1,500 บาท, ทั้งปากข้างเดียว (บนหรือ ล่าง) ไม่เกิน 2,400 บาท, ทั้งปากบนและล่าง ไม่เกิน 4,400 บาท—รายการนี้ส่วนใหญ่ ต้องสำรองจ่าย แล้วจึงยื่นเบิกคืน
สิทธิดังกล่าวเป็น รายปี (ปีปฏิทิน) และ ไม่ทบยอด หากไม่ใช้ให้เสร็จก่อน 31 ธ.ค. 2568 จะเสียสิทธิของปีนี้ไปเลย

ใครมีสิทธิ? ต่างกันอย่างไรระหว่าง ม.33 / ม.39 / ม.40

โดยหลัก ผู้ประกันตน ม.33 และ ม.39 ใช้สิทธิทำฟัน 900 บาท/ปี แบบไม่ต้องสำรองจ่ายได้ที่สถานพยาบาล/คลินิกคู่สัญญา (ย้ำว่าเป็น “ปีต่อปี”) ส่วนต่างจ่ายเองตามจริง
ม.40 โดยทั่วไป ไม่ได้ครอบคลุมสิทธิทำฟัน 900 บาท แบบเดียวกับ ม.33/39 (ม.40 เป็นประกันสังคมสมัครใจที่สิทธิประโยชน์แตกต่าง)—ตรวจสอบเงื่อนไขรายบุคคลเพิ่มเติมกับสายด่วน 1506 เพื่อความชัดเจนที่สุด

เคล็ดลับ: เช็กสิทธิและสถานพยาบาลคู่สัญญาได้ในระบบ e-Service ของ สปส. ก่อนนัดหมาย จะได้ทราบว่า คลินิกที่ไป “ไม่ต้องสำรองจ่าย” หรือควรเตรียมสำรอง (บางกรณี)

สิทธิ 900 บาทไม่ต้องสำรองจ่าย ครอบคลุมอะไรบ้าง

รายการที่ใช้สิทธิได้แน่ ๆ

ขูดหินปูน (Scaling/Prophylaxis): ลดคราบหินปูน–หินน้ำลาย ป้องกันโรคเหงือก
อุดฟัน (Composite/Glass Ionomer): ซ่อมผุเล็ก–กลาง ช่วยยืดอายุฟันธรรมชาติ
ถอนฟัน: กรณีผุลึก/แตก/พยากรณ์ไม่ดี
ผ่าฟันคุด: ตามข้อบ่งชี้ทางการแพทย์

ใช้สิทธิได้ หลายครั้งในปีเดียว จนกว่าจะครบ 900 บาท—ค่าเกินส่วนต่างชำระเอง (ราคาจริงขึ้นกับความยาก/วัสดุ/ตำแหน่งฟัน)

ฟันปลอม: วงเงิน 1,300–4,400 บาท ภายใน 5 ปี + เอกสารที่ต้องใช้

เพดาน 5 ปี (นับจากวันที่ใส่ครั้งล่าสุด)

ฟันปลอม ถอดได้บางส่วน 1–5 ซี่: ไม่เกิน 1,300 บาท
ฟันปลอม ถอดได้บางส่วน >5 ซี่: ไม่เกิน 1,500 บาท
ฟันปลอม ถอดได้ทั้งปาก (บน หรือ ล่าง): ไม่เกิน 2,400 บาท
ฟันปลอม ถอดได้ทั้งปาก (บน และ ล่าง): ไม่เกิน 4,400 บาท

ส่วนใหญ่ต้อง สำรองจ่าย แล้วนำเอกสารไป เบิกคืน—ตรวจสอบกับคลินิก/รพ.อีกครั้งก่อนรับบริการ

เอกสารเบิกฟันปลอม (ตัวอย่างรายการที่มักใช้)

แบบคำขอรับประโยชน์ทดแทนกรณีทันตกรรม สปส. 2-16
ใบรับรองแพทย์ (ทันตแพทย์ผู้รักษา)
ใบเสร็จรับเงิน ฉบับจริง พร้อมรายละเอียดรายการ
สำเนาบัตรประชาชน
(กรณีฐานอะคริลิก) เวชระเบียนทันตแพทย์
สำเนาหน้าสมุดบัญชีออมทรัพย์ (กรณีรับเงินเข้าบัญชี)

รายการอาจแตกต่างตามสำนักงาน—ตรวจเช็กก่อนยื่นทุกครั้ง

ขั้นตอนใช้สิทธิแบบไม่ต้องสำรองจ่าย (วันไปคลินิก)

เตรียมบัตรประชาชน ตัวจริง
แจ้ง ใช้สิทธิทำฟันประกันสังคม ที่เคาน์เตอร์ (แนะนำโทรเช็กก่อนว่าเป็น “คู่สัญญา สปส.”)
ให้ข้อมูลประวัติ/โรคร่วม/ยาที่ใช้อยู่—เพื่อความปลอดภัยของหัตถการ
รับบริการ ภายใต้สิทธิ 900 บาท—ค่าเกินสิทธิชำระส่วนต่าง ณ จุดบริการ

คลินิก/รพ.คู่สัญญาจะ เบิกตรง กับ สปส. ผู้ประกันตนจ่ายเฉพาะส่วนเกินสิทธิเท่านั้น (ถ้ามี)

ขั้นตอน “ยื่นเบิกออนไลน์/ยื่นเอกสาร” กรณีฟันปลอม

ยื่นออนไลน์ (ภาพรวมขั้นตอนแบบย่อ)

เข้าระบบผู้ประกันตนที่เว็บไซต์ ประกันสังคม → เมนู ขอรับประโยชน์ทดแทน
เลือก ประสบอันตราย/เจ็บป่วย → ทันตกรรม
กรอกข้อมูลและ อัปโหลดเอกสาร (ตามข้อกำหนด)
ติดตามสถานะการยื่นเรื่องผ่านระบบ

สื่อหลักเผยแพร่เป็น ลำดับขั้นชัดเจน—แนะนำให้เตรียมสแกนเอกสารครบก่อนยื่น จะได้ผ่านรอบเดียว

ยื่นเอกสาร (ยื่นด้วยตนเอง/ไปรษณีย์)

กรอก สปส. 2-16 แนบเอกสารตามรายการด้านบน ส่งสำนักงานประกันสังคมพื้นที่ที่สะดวก (เวชระเบียนใช้เฉพาะบางกรณี)

วางแผนใช้สิทธิก่อนสิ้นปี: Roadmap 90 วันสุดท้าย

เดือนที่ 1: คัดกรอง + ขูดหินปูน

นัดตรวจช่องปาก + X-ray เฉพาะที่ (ถ้าจำเป็น) เพื่อค้นหาฟันผุซ่อน
ใช้สิทธิ ขูดหินปูน เป็นด่านแรก (สุขภาพเหงือกที่ดี = รักษาหัตถการอื่นได้ง่ายขึ้น)

เดือนที่ 2: อุดฟัน/ถอนฟันตามข้อบ่งชี้

วางแผน “จัดคิวซ่อม” ตามความเร่งด่วน—อุดผุเล็ก–กลางก่อน, รักษาอักเสบ/ถอนซี่พยากรณ์แย่
หากมี ฟันคุด อักเสบ/มีแนวเสี่ยง แพทย์อาจจัดคิว ผ่าฟันคุด ภายใต้สิทธิก่อนวงเงินเต็ม

เดือนที่ 3: เก็บตก + วางแผนปีหน้า

ตรวจซ้ำ/เก็บความสะอาดเฉพาะจุด
ถ้าต้องทำ ฟันปลอมถอดได้ (บางส่วน/ทั้งปาก) เตรียมเอกสาร–นัดหมายเพื่อทำและยื่นเบิก (เพดาน 5 ปี)

เป้าหมายคือ “ใช้สิทธิพอดี + วางแผนต่อเนื่อง” ไม่ใช่ใช้เพราะกลัวหมดสิทธิ—ให้การรักษา ตรงจุด และ คุ้มค่า ที่สุด

ตัวอย่างคำนวณค่าใช้จ่ายจริง: จ่ายเพิ่มเท่าไรเมื่อเกินสิทธิ

ตัวเลขด้านล่างเป็นตัวอย่างเพื่อการอธิบายเท่านั้น อัตราค่ารักษาจริงขึ้นกับเคส/ความยาก/ทำเลคลินิก

ขูดหินปูน 900 บาท → ใช้สิทธิ 900 บาท = ชำระ 0 บาท
อุดฟัน 2 ซี่ 1,600 บาท → ใช้สิทธิคงเหลือ 0 บาท (จากเคสแรกสิทธิเหมด) → จ่ายเต็ม 1,600 บาท
หากวางแผนสลับคิวเป็น อุด 2 ซี่ก่อน 1,600 บาท → ตัดสิทธิ 900 → ชำระส่วนต่าง 700 บาท จากนั้นค่อยนัดขูดครั้งหน้าโดยชำระเต็มตามเรตราคาคลินิก (หรือเก็บไว้ใช้สิทธิของปีถัดไป)

บทเรียน: คุยกับคลินิกให้ชัดว่าจะ ใช้สิทธิ 900 บาทกับขั้นตอนใด เพื่อให้ ลดส่วนต่าง ได้มากที่สุด

อัปเดตนโยบายปี 2025: มีอะไรเปลี่ยน—อะไรยังเหมือนเดิม

ช่วงกันยายน 2568 มีข่าวความคืบหน้า ปรับสิทธิทันตกรรม เช่น เพิ่มรายการ/อัตรา (เช่น ค่าผ่าฟันคุด, การสนับสนุน รากฟันเทียม ในกรณีจำเป็นเพื่อรองรับฟันปลอมทั้งปาก ฯลฯ) โดย บอร์ด สปส. เห็นชอบในหลักการ แต่ระบุกรอบเริ่มใช้ ต้นปี 2569 และยังมีรายละเอียดปฏิบัติการต้องประกาศอย่างเป็นทางการต่อไป—ดังนั้น ปี 2568 (ค.ศ. 2025) สิทธิพื้นฐาน 900 บาท/ปี + ฟันปลอมตามเพดาน 5 ปี ยังเดินตาม หลักเกณฑ์เดิม อยู่

FAQ: คำถามพบบ่อย

Q: ใช้สิทธิ 900 บาทได้กี่ครั้ง?
A: ได้ หลายครั้ง ภายในปีเดียวจนกว่าจะเต็ม 900 บาท ค่าเกินสิทธิจ่ายส่วนต่างเอง (บริการครอบคลุม: ขูดหินปูน อุดฟัน ถอนฟัน ผ่าฟันคุด)

Q: ต้องไปโรงพยาบาลตามสิทธิประจำตัวไหม?
A: ไม่จำเป็น หากเป็นคลินิก/โรงพยาบาล คู่สัญญา สปส. ก็ใช้สิทธิไม่ต้องสำรองจ่ายได้—แนะนำเช็กก่อนนัดทุกครั้ง

Q: สิทธิ 900 บาททบไปปีหน้าได้หรือไม่?
A: ไม่ได้ เป็นสิทธิรายปี (ปีปฏิทิน) หมดปีแล้วรีเซ็ตใหม่—จึงควรใช้ก่อน 31 ธ.ค. 2568

Q: ฟันปลอมต้องสำรองจ่ายไหม?
A: ส่วนใหญ่ ต้องสำรองจ่าย แล้วค่อย ยื่นเบิกคืน ตามเพดาน 5 ปี (1,300/1,500/2,400/4,400 บาท) พร้อมเอกสารครบถ้วน

Q: ม.40 ใช้สิทธิ 900 บาทเหมือน ม.33/39 ได้หรือไม่?
A: โดยทั่วไป ไม่—สิทธิประโยชน์แตกต่าง แนะนำโทร 1506 หรือเช็กประกาศล่าสุดของ สปส. เพื่อยืนยันตามเคสส่วนบุคคล

สรุป + ข้อเสนอสำหรับผู้อ่าน/คนไข้ใหม่

โค้งสุดท้ายก่อน 31 ธันวาคม 2568—อย่าปล่อยให้สิทธิทำฟันของคุณหายไปฟรี ๆ อย่างน้อย ตรวจ + ขูดหินปูน เพื่อคัดกรองฟันผุซ่อน และถ้าพบปัญหาให้รีบ อุด/ถอน/ผ่าฟันคุด ภายใต้สิทธิ 900 บาท ส่วนงาน ฟันปลอม ให้วางแผนเอกสารยื่นเบิกตามเพดาน 5 ปี เพื่อประหยัดงบในระยะยาว

สอบถามเพิ่มเติมและตรวจสุขภาพฟัน
โทรศัพท์ 02-0665455 , 092-5187829
Line id: @bpdc หรือ bpdc.dental
https://bpdcdental.com/
ที่อยู่ : คลินิกทันตกรรม BPDC ถนนกิ่งแก้ว บางพลี สมุทรปราการ (มีที่จอดรถใต้ตึก)

#ทันตกรรม #ตรวจสุขภาพฟัน #คลินิกทันตกรรม

อาการปวดเส้นประสาทฟัน

อาการปวดเส้นประสาทฟัน: เข้าให้ทะลุ ตั้งแต่สาเหตุ–วิธีสังเกต–แนวทางรักษาให้ถูกจุด

อาการปวดฟันมีหลายแบบ แต่ถ้าเจอ “ปวดตุบ ๆ ตามชีพจร” ปวดร้าวขึ้นหัว/หู ปวดตอนกลางคืน หรือ ปวดเองแม้ไม่โดนกระตุ้น มีโอกาสสูงว่าเกี่ยวข้องกับ เส้นประสาทฟัน (pulp) ซึ่งเป็นศูนย์รวมเส้นเลือดและเส้นประสาทภายในโพรงฟัน บทความนี้จะพาคุณเจาะลึก อาการปวดเส้นประสาทฟัน ตั้งแต่กลไกที่เกิด อาการที่ควรจับสังเกต ความต่างจาก “เสียวฟันธรรมดา” วิธีวินิจฉัย ไปจนถึงทางเลือกการรักษาที่ได้ผลจริง พร้อมคำแนะนำฉุกเฉินระหว่างรอพบแพทย์

ทำความรู้จักเส้นประสาทฟัน: ทำไมถึง “ปวดตุบ ๆ”

ภายในฟันมีโพรงเล็ก ๆ เรียกว่า โพรงประสาทฟัน (dental pulp) บรรจุเส้นเลือด–เส้นประสาท–เนื้อเยื่อเกี่ยวพัน คอยเลี้ยงฟันและรับความรู้สึก เมื่อเกิดการอักเสบจาก ฟันผุลึก ร้าว แตก บาดเจ็บ หรือเชื้อโรค ของเหลวในโพรงจะเพิ่มขึ้น แต่โพรงเป็นพื้นที่ปิด จึงเกิด แรงดันในโพรงประสาท → กดทับปลายเส้นประสาท → รับรู้เป็นอาการ ปวดตุบ ๆ ตามชีพจร ปวดรุนแรงตอนกลางคืน หรือปวดเองโดยไม่ต้องกระตุ้น ซึ่งเป็นลักษณะคลาสสิกของ “ปวดเส้นประสาทฟัน”

สรุปสั้น ๆ: พอ แรงดันเพิ่มในพื้นที่ปิด สมองจะแปลเป็น “ปวดแบบชีพจร”

เช็กให้ชัด: อาการปวดเส้นประสาทฟัน vs เสียวฟันทั่วไป

ลักษณะอาการ	ปวดเส้นประสาทฟัน (Pulpitis/Irreversible pulpitis)	เสียวฟัน/คอฟันสึก (Dentin hypersensitivity)
สิ่งกระตุ้น	ร้อน/เย็น/หวาน/เคี้ยว หรือปวดเอง	กระตุ้นเฉพาะ (เย็น–หวาน–ลม)
ระยะเวลาปวด	ยาวนาน นาที–ชั่วโมง ปวดต่อหลังสิ่งกระตุ้นหาย	สั้นมาก ไม่กี่วินาที
เวลากลางคืน	มักปวดมากขึ้น ตื่นกลางดึก	มักไม่ตื่นเพราะปวด
ตำแหน่ง	ระบุตำแหน่งยาก ปวดร้าวหู/ขมับ/กราม	ระบุตำแหน่งได้ชัด
การตอบสนองยาแก้ปวด	ทุเลาแป๊บเดียว กลับมาปวดอีก	มักดีขึ้นชัด หากหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้น
สาเหตุร่วม	ฟันผุลึก/แตก/ร้าว/หลังกระแทก	เหงือกร่น คอฟันสึก กรดกัดเคลือบ

ถ้าอาการของคุณ “ไปฝั่งซ้ายที ขวาที” หรือ ปวดร้าวแบบจับจุดไม่ได้ ให้สงสัย เส้นประสาทฟันอักเสบ เป็นอันดับแรก

สาเหตุหลักของอาการปวดเส้นประสาทฟัน

ฟันผุลึกจนใกล้/ทะลุโพรงประสาท
เชื้อแบคทีเรียและสารพิษกระตุ้นการอักเสบ ทำให้ปวดแบบชีพจร
ฟันแตก–ร้าว (Cracked tooth)
เสี้ยวแตกเล็ก ๆ เปิดทางให้น้ำ–ความเย็นเข้าถึงเดนทิน/โพรงประสาท เกิดปวดเวลาบด/ปล่อยแรงกัด
อุบัติเหตุ/การกระแทก
แม้ภายนอกดูปกติ แต่ภายในอาจมีเลือดออกในโพรง หรือเนื้อตายช้า ๆ → เปลี่ยนสีเทาและปวด
บาดเจ็บจากการรักษา
อุดฟันลึกมาก กัดสูงเกิน ทำให้เส้นประสาทระคายเคืองชั่วคราวได้ (post-op sensitivity) ถ้าไม่ดีขึ้น ต้องประเมินซ้ำ
ฟันคุดอักเสบ
การอักเสบบริเวณเหงือกคลุมฟันคุดอาจกระตุ้นเส้นประสาทในบริเวณใกล้เคียง ปวดร้าวทั้งกราม
ปริทันต์/ฝีหนอง
การติดเชื้อเหงือก–กระดูก รอบรากฟัน เพิ่มแรงดันเนื้อเยื่อ → ปวดตุบ ๆ กัดเจ็บ
สาเหตุจากนอกช่องปาก (อาการเลียนแบบ)
เช่น ไซนัสอักเสบ ฟันบนหลังจะปวดสะท้อน, ปวดข้อต่อขากรรไกร, ปวดเส้นประสาทใบหน้า (ควรให้แพทย์แยกโรค)

สัญญาณไฟแดงที่ต้องพบทันตแพทย์ทันที

ปวดตุบ ๆ จน นอนไม่ได้ หรือปวดเองต่อเนื่อง
แก้ม/เหงือกบวม คลำเจ็บ มีหนอง หรือมี ไข้–หนาวสั่น
ปวดร้าวร่วมกับ อ้าปากลำบาก กลืนเจ็บ หายใจไม่สะดวก
ซี่ใดซี่หนึ่ง เปลี่ยนสีเทา/น้ำตาล ร่วมกับปวด
ปวดร่วมตั้งครรภ์ โรคประจำตัวรุนแรง หรือกินยาละลายลิ่มเลือด

บวมลาม–ไข้สูง–หายใจลำบาก = ภาวะฉุกเฉิน ไปโรงพยาบาลทันที

ทันตแพทย์วินิจฉัยอย่างไร

ซักประวัติอาการอย่างละเอียด
สิ่งกระตุ้น ระยะเวลาปวด เวลาปวด (กลางคืนไหม) ยาที่ใช้แล้วได้ผลหรือไม่
ตรวจในช่องปาก
หาโพรงผุ รอยแตก จุดกดเจ็บ ฟันโยก เหงือกบวม–กดหนอง
ทดสอบความรู้สึกเส้นประสาท
- ทดสอบเย็น/ร้อน: ดูการตอบสนองและระยะเวลาที่อาการคงอยู่
- เคาะแนวดิ่ง/แนวนอน (Percussion): บอกการอักเสบรอบราก
- ทดสอบกัด/ปล่อย (Bite test): คัดกรองฟันร้าว
- EPT (ในบางกรณี): ประเมินการนำสัญญาณเส้นประสาท
ภาพรังสี (X-ray/CBCT เมื่อจำเป็น)
ดูความลึกของผุ รอยร้าว รอยโรคปลายราก ระดับกระดูก ความโค้ง/จำนวนคลองราก
การวินิจฉัยแยกโรค
แยก “เส้นประสาทอักเสบแบบกลับได้/กลับไม่ได้”, ปวดจากปริทันต์, ปวดจากไซนัส/ข้อต่อ/เส้นประสาทใบหน้า

ทางเลือกการรักษาตามระดับอาการ

หลักคิด: กำจัดต้นเหตุ ลดแรงดันในโพรงประสาท และคืนการทำงานที่เสถียร

1) เส้นประสาทระคายเคือง/อักเสบ “กลับได้” (Reversible pulpitis)

สถานการณ์: ปวดสั้น ๆ เมื่อโดนเย็น/หวาน หายเร็ว ไม่มีปวดเอง
ดูแล:
- อุดฟันที่ผุ/เปลี่ยนวัสดุอุดที่รั่ว
- ปรับความสูงการสบฟันถ้ากัดสูง
- เคลือบสารลดเสียวฟัน–เสริมฟลูออไรด์
ผลลัพธ์: อาการควรดีขึ้นภายในไม่กี่วัน–สัปดาห์

2) เส้นประสาทอักเสบ “กลับไม่ได้” (Irreversible pulpitis)

สถานการณ์: ปวดตุบ ๆ ยาวนาน ปวดเองตอนกลางคืน
ทางเลือก:
- รักษารากฟัน (Root Canal Treatment; RCT)
  ทำความสะอาดและฆ่าเชื้อในคลองราก ใส่วัสดุปิดราก แล้วเสริมความแข็งแรงด้วย ครอบฟัน ในซี่รับแรง
- หากซ่อมไม่ได้ → ถอนฟัน แล้ววางแผนทดแทน (รากเทียม/สะพานฟัน/ฟันปลอม)

3) ฟันแตก–ร้าว

ทดสอบกัด/ปล่อย มัก “จี๊ด” ตอนปล่อยแรงกัด
แผนรักษา:
- รอยร้าวตื้น → อุด/ครอบฟันป้องกันร้าวต่อ
- รอยร้าวลึกถึงโพรง → RCT + ครอบฟัน
- แตกยาวถึงราก → มักต้องถอนและทดแทน

4) ปริทันต์อักเสบ/ฝีหนองรอบราก

การจัดการ: ระบายหนอง–ขูดหินปูนลึก (SRP) + ยาปฏิชีวนะเมื่อมีข้อบ่งชี้
หากมีต้นเหตุจากโพรงประสาทร่วม → รักษารากประกอบ

5) เสริมความเสถียรหลังรักษา

ครอบฟัน: ซี่ที่อ่อนแอหลัง RCT/มีรอยร้าว
ปรับสบฟัน–ไนท์การ์ด: ผู้ที่นอนกัดฟัน ลดแรงกดบนรากฟันที่เพิ่งรักษา
รีวิวติดตาม: X-ray ประเมินการหายของรอยโรคปลายรากตามเวลาที่แพทย์กำหนด

ยาปฏิชีวนะ ไม่ใช่คำตอบเดี่ยวสำหรับ “อาการปวดเส้นประสาทฟัน” ใช้เฉพาะเมื่อมีบวม–หนอง–ไข้ หรือเสี่ยงกระจายของเชื้อ และต้องทำหัตถการร่วมเสมอ

ดูแลตัวเองระหว่างปวด: ทำอย่างไรให้ปลอดภัย

บ้วนน้ำเกลืออุ่น วันละหลายครั้ง ลดการอักเสบและชะล้างเศษอาหาร
ประคบเย็นนอกแก้ม 10–15 นาที (เว้นช่วงเท่ากัน) เพื่อลดบวม–ชา
ยาแก้ปวดกลุ่มพาราเซตามอล ตามฉลาก หากไม่มีข้อห้าม
หลีกเลี่ยง แอสไพรินก่อนหัตถการ (เลือดหยุดยาก), การแคะ/งัดโพรงผุเอง
งดของหวานเหนียว–ของเย็นจัด/ร้อนจัด ลดการกระตุ้นเส้นประสาท
ตั้งครรภ์/โรคประจำตัว/กินยาละลายลิ่มเลือด → แจ้งแพทย์ทุกครั้ง

เคล็ดลับ: ถ้าปวดแรงตอนกลางคืน ลองยกศีรษะสูงเล็กน้อย ช่วยลดแรงดันในโพรงฟัน

คำถามพบบ่อย (FAQ)

Q: ปวดเส้นประสาทฟัน กินยาแล้วหายเองได้ไหม?
A: มักไม่หายถาวร ถ้าเป็นภาวะ “กลับไม่ได้” ต้องรักษารากหรือถอน ยาจะช่วยกดอาการชั่วคราวเท่านั้น

Q: รักษารากเจ็บไหม ใช้นานแค่ไหน?
A: ทำภายใต้ยาชาเฉพาะที่ ไม่ควรเจ็บ ใช้เวลาประมาณ 45–90 นาทีต่อครั้ง จำนวนครั้งขึ้นกับความซับซ้อน

Q: หลัง RCT ต้องครอบฟันทุกซี่ไหม?
A: ซี่รับแรง (กราม/กรามน้อย) และซี่ที่สูญเสียเนื้อฟันมาก ควรครอบ เพื่อป้องกันแตกซ้ำ ฟันหน้าบางเคสอาจบูรณะด้วยวัสดุอุด/วีเนียร์ได้

Q: ตั้งครรภ์แล้วปวด ทำฟันได้หรือไม่?
A: ได้ โดยเฉพาะไตรมาสที่ 2 ปลอดภัยกว่าปล่อยติดเชื้อ แจ้งแพทย์เพื่อเลือกยาชา–ยาที่เหมาะสมและป้องกันรังสีอย่างเคร่งครัด

Q: ใช้ยาสมุนไพร/น้ำยาบ้วนปากเข้มข้นช่วยได้ไหม?
A: ช่วยลดกลิ่น/คราบได้บ้าง แต่ไม่กำจัดต้นเหตุในโพรงประสาท ควรพบแพทย์เพื่อการรักษาที่ถูกต้อง

ค่าใช้จ่ายโดยประมาณ & เคล็ดลับคุมงบ

ช่วงราคาแตกต่างตามความยาก วัสดุ และทำเล—ข้อมูลเพื่อวางแผนคร่าว ๆ

ตรวจ + X-ray เฉพาะซี่: 800–1,800 บาท
อุดฟันลึกแบบปกป้องประสาท: 2,000–4,500 บาท/ซี่
รักษารากฟัน: ฟันหน้า 3,500–6,500 บาท, กราม 5,500–10,000+ บาท/ซี่
ครอบฟันเซรามิก/ซิรโคเนีย: 12,000–25,000+ บาท/ซี่
ระบายหนอง–ล้างแผล (เมื่อมีข้อบ่งชี้): 800–1,800 บาท

เคล็ดลับประหยัดระยะยาว

ตรวจ–ขูดหินปูนทุก 6 เดือน (ถูกกว่ารักษารากหลายเท่า)
ใช้ไหม/แปรงซอกฟันทุกวัน ลดฟันผุระหว่างซี่
เลี่ยงหวานถี่ ๆ ระหว่างมื้อ + ดื่มน้ำเปล่าหลังอาหาร
ใครกัดฟันตอนนอน → ไนท์การ์ด ป้องกันฟันร้าว–ปวดซ้ำ

สรุป & ข้อเสนอแนะสำหรับผู้อ่าน

อาการปวดเส้นประสาทฟัน คือสัญญาณว่ามีการอักเสบภายในโพรงฟัน การปล่อยไว้ “รอดูอาการ” มักทำให้ปัญหาลุกลามจนต้องรักษายุ่งยากและแพงขึ้น การวินิจฉัยที่แม่นยำและรักษาให้ตรงจุด—ตั้งแต่ อุดแบบปกป้องประสาท → รักษารากฟัน + ครอบฟัน—คือทางออกที่ปลอดภัยและยั่งยืนที่สุด

#ทันตกรรม #ตรวจสุขภาพฟัน #คลินิกทันตกรรม

ทำไมต้อง X-Ray ฟัน

ทำไมต้อง X-Ray ฟัน: คำอธิบายแบบเข้าใจง่าย แต่ครบทุกประเด็นที่คนไข้ควรรู้

หลายคนสงสัยว่า “ตรวจด้วยตาเปล่ากับไฟส่องก็พอแล้ว ทำไมยังต้อง X-Ray ฟัน อีก?” ความจริงคือ โรคในช่องปากจำนวนมาก ซ่อนอยู่ใต้เหงือก ใต้ครอบฟัน หรือระหว่างซี่ ที่เราและทันตแพทย์ไม่อาจเห็นได้ครบถ้วนด้วยตาเปล่า ภาพถ่ายรังสีทันตกรรม (Dental X-ray) จึงเป็น “หน้าต่าง” ที่ทำให้เห็นสิ่งที่ซ่อนอยู่—ตั้งแต่ฟันผุระยะเริ่ม กระดูกละลายจากโรคปริทันต์ ไปจนถึงถุงน้ำ เนื้องอก รากฟันร้าว และแนวกระดูกสำหรับรากเทียม

X-Ray ฟันคืออะไร และบอกอะไรเราได้บ้าง

Dental X-ray คือการใช้รังสีปริมาณต่ำเพื่อสร้างภาพโครงสร้างแข็ง (ฟัน ราก กระดูกขากรรไกร) และรายละเอียดสำคัญที่ตาเปล่ามองไม่เห็น ช่วยให้ทันตแพทย์:

ตรวจพบ ฟันผุระหว่างซี่ ที่เล็กมากในระยะเริ่มต้น
ประเมินความลึกของฟันผุว่าถึง โพรงประสาท แล้วหรือยัง
ดูระดับ กระดูกยึดฟัน สำหรับโรคเหงือกและปริทันต์
ประเมิน ฟันคุด แนวราก และความเสี่ยงก่อนผ่า
วางแผน รักษารากฟัน (จำนวนคลองราก ความยาว ความโค้ง)
วางแผน รากฟันเทียม (เส้นประสาท ขนาดกระดูก)
ตรวจหา ถุงน้ำ/ซีสต์ เนื้องอก รอยโรค ที่ไม่มีอาการ
เก็บเป็น ข้อมูลก่อน–หลัง เพื่อเทียบผลการรักษา

ทำไมต้อง X-Ray ฟัน: 9 เหตุผลสำคัญ

วินิจฉัยก่อนปวด = รักษาง่ายกว่า
ฟันผุระยะแรกมักไร้อาการ ถ้ารอให้ปวดแปลว่ามักลึกถึงเส้นประสาทแล้ว การรักษาจะยากขึ้นและค่าใช้จ่ายสูงกว่า
มองเห็นระหว่างซี่
บริเวณฟันชิดกันคือจุดอับของตาเปล่า X-Ray แบบ Bitewing จึงเหมาะที่สุดในการคัดกรองฟันผุ “ที่ซ่อนอยู่”
คาดการณ์ได้—วางแผนได้
ภาพรังสีบอกแนวราก ความยาวคลองราก ระดับกระดูก ช่วยลดความเสี่ยงระหว่างรักษาและทำให้ขั้นตอนราบรื่น
คัดกรองโรคเงียบ
ซีสต์ เนื้องอกเล็ก ๆ และรอยโรคปลายรากจำนวนมาก ไม่มีอาการจนกว่าจะใหญ่ การถ่ายเป็นระยะช่วย “จับได้ก่อน”
ประเมินโรคเหงือกเชิงลึก
ระดับกระดูกที่ลดลงคือหลักฐานการทำลายจากปริทันต์ จำเป็นต่อการวางแผนขูดหินปูนลึก/ผ่าตัดเหงือก
เตรียมผ่าฟันคุดอย่างปลอดภัย
รู้การวางตัวของฟันคุดสัมพันธ์กับเส้นประสาท ช่องไซนัส ลดภาวะแทรกซ้อน
รากฟันเทียมต้องแม่นยำ
ต้องรู้ความหนากระดูก ระยะห่างจากโครงสร้างสำคัญ CBCT ช่วยวางตำแหน่งได้แม่นแบบสามมิติ
จัดฟันคุณภาพ = แผนดี
Cephalometric และ Panoramic บอกโครงกระดูกใบหน้า แนวขากรรไกร เพื่อวางแผนแรงและทิศทางการเคลื่อนฟันอย่างปลอดภัย
ติดตามผลการรักษา
หลังรักษาราก/ผ่าฟันคุด/ใส่รากเทียม ต้องมีภาพติดตามเพื่อยืนยันว่ารอยโรคหายและกระดูกฟื้นตัว

ชนิดของ X-Ray ฟัน และเหมาะกับกรณีไหน

ชนิดภาพ	ใช้เมื่อไหร่	จุดเด่น	เวลาถ่ายโดยประมาณ
Bitewing	คัดกรองผุระหว่างซี่, ดูระดับกระดูก	มาตรฐานการตรวจป้องกัน	3–5 นาที
Periapical	ปลายราก/ปวดเฉพาะซี่, เตรียมรักษาราก	เห็นทั้งซี่และปลายรากชัด	3–5 นาที
Panoramic (OPG)	ภาพรวมทั้งปาก, ฟันคุด, คัดกรองเริ่มต้น	เห็นทั้งกราม–ไซนัส–ข้อต่อ	5–10 นาที
Cephalometric	จัดฟัน/ผ่าตัดขากรรไกร	ประเมินโครงกระดูกใบหน้าด้านข้าง/หน้า	5–10 นาที
CBCT (3D)	รากเทียม, รากฟันซับซ้อน, ซีสต์–ข้อสงสัย	ภาพ 3 มิติ รายละเอียดสูง	10–20 นาที

หลักคิดง่าย ๆ: เรื่องเฉพาะซี่ → Periapical, คัดกรองผุระหว่างซี่ → Bitewing, ภาพรวม/คุด/จัดฟัน → Panoramic/Ceph, วางแผน 3D/กรณีซับซ้อน → CBCT

ปลอดภัยไหม? ปริมาณรังสีและการป้องกัน

ปริมาณรังสีต่ำมาก: เครื่องดิจิทัลสมัยใหม่ลดโดสลงกว่าสมัยฟิล์มอย่างชัดเจน โดยรวมอยู่ในช่วงต่ำกว่าเหตุการณ์ในชีวิตประจำวันหลายอย่าง (เช่น การโดยสารเครื่องบินระยะไกล)
หลัก ALARA/ALADA: ใช้เท่าที่จำเป็น ให้ “ข้อมูลเพียงพอสำหรับการวินิจฉัย” โดยโดสน้อยที่สุด
อุปกรณ์ป้องกันครบ: ผ้ากันรังสีตะกั่ว (lead apron) และปลอกคอไทรอยด์ โดยเฉพาะเด็กและสตรีตั้งครรภ์ (ถ้าจำเป็นต้องถ่าย)
ตั้งครรภ์ถ่ายได้ไหม?
- กรณีฉุกเฉินหรือมีข้อบ่งชี้ชัดเจนสามารถถ่ายได้ด้วยการป้องกันที่เหมาะสมและใช้ชนิดภาพแคบที่สุดเท่าที่จำเป็น
- แจ้งแพทย์และทีมทุกครั้งเพื่อปรับแผนและอุปกรณ์ป้องกัน

สรุป: รังสีทันตกรรมสมัยใหม่ ปลอดภัยมากเมื่อใช้อย่างเหมาะสม และความเสี่ยงจากการ “ไม่เห็นโรคที่ซ่อนอยู่” มักสูงกว่าไม่ถ่ายในกรณีที่ควรถ่าย

ควรถ่ายบ่อยแค่ไหน: แนวทางตามความเสี่ยง

ความถี่ไม่ได้ตายตัว ขึ้นกับอายุ ประวัติฟันผุ พฤติกรรมการกินหวาน อนามัยช่องปาก และโรคร่วม

ผู้ใหญ่สุขภาพดี ความเสี่ยงต่ำ: Bitewing ทุก 12–24 เดือน
มีความเสี่ยงผุสูง/จัดฟัน/ฟันอัดแน่น: ทุก 6–12 เดือน ตามดุลยพินิจ
โรคปริทันต์: Periapical/Panoramic เพื่อติดตามระดับกระดูกตามแผนรักษา
รากเทียม/รักษาราก/ผ่าคุด: ถ่ายตาม ระยะติดตาม เพื่อประเมินการหายของรอยโรคและความมั่นคงของกระดูก

หลักคือ “ปรับตามความเสี่ยงเฉพาะบุคคล” ไม่ใช่ถ่ายทุกคนเท่ากัน

ขั้นตอนวันถ่าย X-Ray: ต้องเตรียมตัวอย่างไร

แจ้งข้อมูลสุขภาพ: ตั้งครรภ์ ยาที่ทานประจำ โรคประจำตัว ประวัติแพ้
ถอดเครื่องประดับ/อุปกรณ์โลหะ บริเวณศีรษะ–คอ ตามที่เจ้าหน้าที่แนะนำ
ปั้น/คาบฟิล์ม (กรณี Bitewing/Periapical): หากอาเจียนง่าย แจ้งทีมเพื่อปรับขนาดฟิล์มหรือใช้เทคนิคช่วยหายใจ
ยืนนิ่ง/กัดตามตำแหน่ง (กรณี Panoramic/Ceph/CBCT): ใช้เวลาไม่นาน
ตรวจสอบภาพทันที: ดิจิทัลทำให้เห็นภาพบนจอพร้อมอธิบาย–วางแผนต่อได้เลย

ความเข้าใจผิดที่พบบ่อยเกี่ยวกับ X-Ray ฟัน

“ปวดเฉพาะซี่ ไม่ต้องถ่ายก็รู้” → ปัญหามักซับซ้อนกว่าที่เห็น เช่น ผุใต้ครอบ รากแยก คลองรากพิเศษ หรือโรคปริทันต์ร่วม
“ถ่าย X-Ray ทำให้ฟันพัง/เคลือบฟันบาง” → รังสีไม่ได้สัมผัสเคลือบฟันในระดับทำให้สึกหรอ ภาพถ่ายไม่มีผลต่อโครงสร้างฟัน
“เด็กไม่ควรถ่ายเด็ดขาด” → เด็กบางช่วงวัยมีความเสี่ยงผุสูงและฟันกำลังขึ้นซ้อน การถ่ายอย่างเหมาะสมช่วยป้องกันการรักษาหนักในอนาคต
“ฟิล์มเก่าพอแล้ว ไม่ต้องถ่ายใหม่” → สภาพช่องปากเปลี่ยนเร็ว ก้อน/ถุงน้ำเกิดใหม่ได้ ภาพที่อัปเดตคือความปลอดภัยของคุณ

ค่าใช้จ่ายโดยประมาณ

ราคาแตกต่างตามคลินิก เทคโนโลยี และจำนวนภาพ ข้อมูลนี้เพื่อการวางแผนคร่าว ๆ

Bitewing (2 ภาพ): 600–1,200 บาท
Periapical (ต่อภาพ): 300–600 บาท
Panoramic (OPG): 1,000–1,800 บาท
Cephalometric: 1,000–1,800 บาท
CBCT (หนึ่งขากรรไกร/บริเวณเฉพาะ): 3,500–6,500+ บาท

หลายคลินิกมี แพ็กเกจตรวจสุขภาพช่องปาก + X-Ray ในราคาประหยัดกว่าแยกทำ

FAQ: คำถามที่พบบ่อย

Q: ถ่าย X-Ray แล้วปวดหัว/เวียนหัวได้ไหม?
A: โดยทั่วไปไม่เกี่ยวข้อง อาการเวียนหัวมักมาจากการเกร็งคอ/ยืนนาน หากมีอาการให้พักและแจ้งเจ้าหน้าที่

Q: ฟอกสีฟันหรือครอบฟันอยู่ ถ่ายได้ไหม?
A: ได้ และควรถ่ายเพื่อประเมินรอยผุซ่อน/ขอบครอบฟัน/รากก่อนทำหัตถการความงาม

Q: ต้องงดน้ำ–อาหารไหมก่อนถ่าย?
A: ไม่ต้อง แต่ควรแปรงฟัน/บ้วนน้ำก่อนเพื่อความสะอาด ลดอาเจียนสะท้อน

Q: เครื่องดิจิทัลต่างจากฟิล์มอย่างไร?
A: ภาพคมชัดกว่า ใช้รังสีน้อยกว่า ดู–ขยาย–วัดบนจอได้ทันที และเก็บเป็นประวัติติดตามได้ดี

Q: กลัวรังสีมาก ควรทำอย่างไร?
A: คุยกับทันตแพทย์เกี่ยวกับวัตถุประสงค์ของภาพ เลือกชนิดภาพแคบที่สุดเท่าที่จำเป็น ใช้อุปกรณ์ป้องกันครบ และถ่ายตามช่วงที่เหมาะกับความเสี่ยงส่วนบุคคล

สรุป & ข้อเสนอสำหรับผู้อ่าน

ทำไมต้อง X-Ray ฟัน? เพราะมันทำให้เราเห็น “สิ่งที่ตาไม่เห็น” และตัดสินใจรักษาได้ถูกต้อง ปลอดภัย และคุ้มค่าในระยะยาว การข้ามขั้น X-Ray เปรียบเหมือนซ่อมบ้านโดยไม่เปิดดูโครงสร้าง—อาจพลาดจุดสำคัญจนเกิดปัญหาใหญ่ตามมา

#ทันตกรรม #ตรวจสุขภาพฟัน #คลินิกทันตกรรม